بررسی قابلیت تدریس استراتژیهای جبرانی: جنسیت و سطح مهارت زبانی

الف: موضوع و طرح مسئله(اهمییت موضوع و هدف): هدف این تحقیق بررسی قابلیت دریس ایتراتژیهای جبرانی با رد نظر گرفتن عوامل جنسیت و سطح مهارت زبانی زبان آوزان است. با توجه به هج (2008): توانایی برقراری ارتباط به زبان انگلیسی هدف اصلی زبان آموزان می باشد، حال انکه زبان آموزان در برقررای ارتباط به زبان دوم با مشکلات متعددی مواجه هستند لذا مجهز کردن آنها به تکنیکهایی که آنها را قادر سازد تا با این مشکلات که قسمت اعظم آنها ناشی از کافی نبودن دانش زبانی آنهاست ، سودمند و مفید خواهد بود و راه را برای انها برای بدست آوردن آن هدف نهائی همور خاهد ساخت. ب: مبانی نظری شامل مررور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: واژه ی استراتژیهای مکالمه ای برای اولین بار توسط سلینکر در سال 1972 ابداع شد و بعد از آن مطالعات زیادی در جهت تقسیم بندی ومشخص سازی این استراتژیها صورت گرفت. تارن و همکارانش اولین تعریف را از این استراتژیها ارائه کردند که به یک سری از روشها دلالت میکنند که برای مقابله با مشکلاتی که زبان آموزان در فرایند یادگیری و برقراری ارتباط به زبان دوم با آنها روبرو می شوند، سودمند خواهند بود. دورنی و اسکات طبقه بندی کامل و جامعی را استراتژیهای جبرانی ارائه کرده اند که یکی از شاخه های آن استراتژیهای جبرانی می باشد. بطور کلی در اهمییت استراتژیها در فرایند یادگیری زبان دوم هیج تردیدی وجود ندارد اما دربادر لزوم تدریس استراتژیها دو دیدگاه کاملا متفاوت وجود دارد.عده ای از محققان مثل ، الیس، بیلی استاک و فوست معتقد هستند که نیازی به آموزش استراتژیها وجود ندارد و زبان آموزان بدون آموزش آنها را به کار می برند. در مقابل گروه دیگری از محققان مانند دورنی، تارل، یول و.... تأکید بر لزوم تدریس استراتژیها دارند. در سال 1995 دورنی مطالعه ای در جهت آشکارسازی اهمییت و مفید بودن آموزش استراتژیها انجام داد که مطالعه حاضر در ادامه فعالیت دورنی صورت گرفته است. در این راستا سوالات زیر در این تحقیق مطرح شد:1.آیا هیچ تفاوتی در تعداد دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی بین زبان آموزانی که بطور مستقیم استراتژیهای جبرانی به آنها آموزش داده شده بود و زبان آموزانی که هیچ آموزشی ندیده بودند وجود دارد؟ 2.آیا هیچ تفاوتی بین دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی بین زبان آموزان در سطح مقدماتی و زبان آموزان در سطح متوسط وجود دارد؟ 3. آیا هیچ تفاوتی بین تعداد دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی بین زبان آموزان دختر با زبان آموزان پسر وجود دارد؟ برای بررسی و پاسخگوئی به سوالات مطرح شده ،فرضییات زیر ارائه شدند: 1. هیچ تفاوتی در تعداد دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی بین زبان آموزانی که بطور مستقیم استراتژیهای جبرانی به آنها آموزش داده شده بود و زبان آموزانی که هیچ آموزشی ندیده بودند وجود ندارد. 2.هیچ تفاوتی در دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی بین زبان آموزان در سطح مقدماتی و زبان آموزان در سطح متوسط وجود ندارد. 3. هیچ تفاوتی بین تعداد دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی بین زبان آموزان دختر با زبان آموزان پسر وجود ندارد. پ.روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه ی مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری ، ابزار اندازه گیری، نحوه ی اجرای آن، شیوه ی گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: جامعه ی مورد تحقیق شامل 18 پسر در سطح متوسط و 33 دختر در سطح متوسط و مقدماتی می باشد که در یکی از موسسات زبان انگلیسی تهران مشغول به تحصیل بودند و از طریق مصاحبه و بررسی نتایج آزمون کتبی توسط محقق انتخاب شدند. بطور کلی جامعه مورد تحقیق به دو گروه کنترل و آزمایشی تقسیم شدند. در جلسه اول تصاویری در اختیار هر دو گروه قرار داده شد و از آنها خواسته شد تا درباره ی تصاویر صحبت کنند وآنها را توصیف کنند و صدای آنها توسط محقق ظبط شد.در جلسات بعدی در گروه آزمایشی استراتژیهای جبرانی آموزش داده شد ولی در گروه کنترل هیچ آموزشی مبنی بر چگونگی استفاده ز استراتژیها صورت نگرفت. در جلسه ی آخر (دهم) دو گروه در امتحان نهایی شرکت کردند و مجددا تصاویری در اختیار آنها قرار گرفت و از آنها خواسته شد تا تصاویر را توصیف کنند و درباره ی آنها صحبت کنند.در نهایت عملکرد اولیه و نهایی زبان آموزان با هم مقایسه گردید و تعداد دفعات تکرار استراتژیها توسط گروهای مختلف در سطوح مختلف مسخص گردید.با توجه به ماهیت این تحقیق که بر اساس تقسم بندی ارائه شده توسط برون (1995) آزمایشی محسوب می شود و از آنجائکه داده های جمع آوری شده به دفعات تکرار استراتژیها دلالت می کنند،از chi-square test که مناسبترین شیوه ی تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده بود ، استفاده شد.ابزار استفاده در این تحقیق عبارتند از:1.لیست استراتژیها. 2. تستهایی برای سنجش عملکرد زبان آموزان قبل و بعد از تدریس 3. فلش کارت. 4. کتاب، نوار و فیلم آموزشی true to life . ت. یافته های تحقیق: بر اساس نتایج این تحقیق تفاوت قابل ملاحظه ای در تعداد دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی بین دو گروه آزمایشی و گروه کنترل وجود داردو همین طور دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی در بین گروه خانمها و آقایان متفاوت می باشد.نتایج این تحقیق مشخص کرد که تعداد دفعات استفاده از استراتژیهای جبرانی در سطوح مختلف ، متفاوت می باشد.بررسی عملکرد دو گروه مشخص کرد که هر دو گروه در عملکرد اولیه ی خود در زمانی که با مشکل زبانی مواجه می شدند ، از زبان مادری خود کمک می گرفتند ، در حا لیکه گروه آزمایشی در عملکرد نهایی خود به هیچ وجه از زبان مادری خود استفاده نکرد و به جای آن از استراتژیهای جبرانی کمک گرفتند، حال آنکه گروه کنترل در عملکرد نهایی خود نیز در صورت نیاز از زبان مادری استفاده کرده است. ث. نتیجه گیری و پیشنهادات: با توجه به نتایج این تحقیق می توان ادعا کرد که تدریس استراتژیهای جبرانی نقش به سزایی در ارتقاء مهارت زبانی زبان آموزان در برقرراری ارتباط دارد و همین طور تدریس استراتژیهاهی جبرانی باعث افزایش دفعات تکرار استفاده از برخی استراتژیها شده است.از سوی دیگر تدریس استراتژیهای جبرانی می تواند به زبان آموزان کمک کند تا به جای استفاده از زبان مادری در هنگام مواجه با فقر زبانی ، استراتژی خاصی را استفاده کنند و موفق به برقراری ارتباط که هدف اصلی آنهاست شوند.از آنجائکه این تحقیق نیز سایر مطالعات دیگر با محدودیاتی مواجه بود، پیشنهاد می شود تا تحقیقی مشابه ولی با جامعه آماری بزرگتر صورت گیرد تا به راحتی بتوان نتایج به دست آمده را تعمیم داد.همین طور تحقیقی مشابه با در نظر گرفتن سایر سطوح مهارت زبانی سودمند خواهد بود.نتایج تحقیق حاضر برای معلمان، به ویژه معلمان کم تجربه، زبان آموزان ضعیف و موسسات آموزشی سودمند و راهنما خواهد بود.